Deze wetten en regels in Iran zijn misschien even wennen
Wanneer je naar Iran reist voelt het alsof je een stap terug doet in de tijd. De doodstraf is hier geen onbekend middel tegen bestrijding van allerlei daden en de lokale bevolking loopt om het minste of geringste kans om opgepakt te worden. Hoewel Iran steeds opener wordt en steeds gemakkelijker te bezoeken wordt voor ons – westerlingen – is het leven in Iran compleet anders dan het leven dat wij gewend zijn. Er zijn een hoop regels in Iran van kracht, waar je je ook als toerist aan dient te houden.
Maar dat het allemaal met een korreltje zout genomen kan worden leren we al snel van de lokale jeugd. Want zij gaan totaal anders om met alle regels dan wij vooraf gedacht worden. En het eens zijn met de regels? Nee, dat zijn veel Iraniërs niet. De revolutie van 1979 is dan ook een moment geweest waar van Iraniërs niet graag aan terug denken. Want volgens hen was Iran voor die tijd een stuk beter af.
- Wil jij gaan reizen door Iran? Lees dan eerst dit handige artikel vol met praktische informatie.
De – voor ons – meest vreemde regels in Iran
Wanneer je naar Iran reist is het handig om vooraf te weten welke regels en wetten er gelden. Zoals ik al zei worden door de lokale jeugd veel regels met een korreltje zout genomen en weet iedereen de regels te omzeilen. Maar een beetje achtergrond informatie kan geen kwaad. Better safe than sorry. En tijdens onze reis door Iran zijn we erachter gekomen dat de lokale jeugd donders goed weet hoe alle regels in Iran toch omzeild kunnen worden. Of in ieder geval hoe ze er op hun eigen manier mee om kunnen gaan.
Alcohol is verboden
Iraniërs grappen wel eens dat alles in hun land verboden is. Er zijn zoveel regels in Iran. En voor veel dingen is dit inderdaad waar. Ook alcohol is strikt verboden in Iran. Of je nou jonger of ouder bent dan 18 jaar, één druppel alcohol drinken kan er al voor zorgen dat je wordt opgepakt óf een aantal stokslagen moet ondergaan. Maar denk maar niet dat de Iraanse jeugd nog nooit een biertje of een wijntje heeft gedronken. Op donderdagavond en op vrijdag (het Iraanse weekend) trekt de lokale jeugd vanuit Teheran massaal de bergen of de woestijn in om een vuurtje te maken, muziek te maken, te dansen én alcohol te drinken. Iedere Iraniër kent wel iemand die illegaal alcohol stookt en alles wat wij drinken – whiskey, bier, wijn, rum, noem het maar op – is ook gewoon te verkrijgen in Iran.
Wil je niet het risico lopen om opgesloten te worden, maar heb je toch zin in een biertje? Vrijwel ieder hostel en restaurant verkoopt malt bier en zelfs Bavaria 0.0% (ook radler) hebben wij verschillende keren gezien. Misschien niet precies hetzelfde, maar zo kun je toch proosten op je mooie tijd in Iran.
Waterpijp roken dat is iets waar Iraniërs gek op zijn en wat je overal tegenkomt. Anders dan alcohol drinken, maar ook een sociale bezigheid. Sowieso doen in Iran dus!
Een hoofddoek dragen is verplicht voor vrouwen
Een hoofddoek dragen is inderdaad verplicht voor vrouwen, maar dit wordt de laatste jaren steeds losser geïnterpreteerd. Zo zie je met name in de grotere steden steeds meer vrouwen die meer haar laten zien dan hoofddoek. Hoofddoeken worden steeds vaker erg losjes gedragen, liggen ergens achter op het hoofd en bij sommige meiden komt er zelfs lang haar onderuit. Ook een zwarte hoofddoek is allang niet meer verplicht. Je ziet vrouwen lopen met de mooiste hoofddoeken in allerlei kleuren en vrolijke prints. Het is bijna een sport om je hoofddoek zo goed mogelijk te laten matchen met de rest van je kleding. Best tricky, want overal op straat loopt de zogenaamde morele politie (moraalpolitie) die controleert op de kleding van vrouwen. Steeds meer vrouwen komen in opstand tegen het dragen van de hoofddoek, maar tot nu toe is het – helaas – nog steeds verplicht.
De meest religieuse plaatsen in Iran zijn onder andere Qom en Yazd. Overal in het land is het belangrijk om je aan te passen, maar hier nog net iets meer. In grote steden als Teheran en Esfahan worden de strenge regels met betrekking tot kleding in Iran iets losser gelaten.
Censuur op tv en het internet
Seks, naakte vrouwen, grappen over de regels en wetten in Iran, anti-islam programma’s, dit alles en nog veel meer wordt door de Iraanse overheid niet toegestaan op tv of het internet. Alle – maar dan ook alle – tv-programma’s worden door de overheid gescreend en gekeurd. Valt iets niet binnen de regels, dan wordt het niet uitgezonden. In Iran is het zo dat de overheid beslist waar de bevolking naar kijkt. Hetzelfde geldt voor het internet. Hoewel internet prima werkt in Iran – op de meeste plekken -, zijn veel websites niet te bezoeken. Zo worden onder andere Twitter, Facebook en Youtube geblokkeerd en zul je deze websites zonder een VPN niet kunnen bezoeken.
Hoe gaat de lokale bevolking hiermee om?
Als je na het lezen van de informatie hierboven denkt dat Iraniërs nog nooit Game of Thrones of Breaking Bad hebben gezien of dat je geen vriendjes met ze kunt worden op Facebook, dan heb je het mis. Wat dat betreft is de Iraanse jeugd precies zo als dat wij zijn in het westen. Ook zij kijken naar dezelfde – Amerikaanse – series en surfen er hard op los op hun smartphones. Hoe? Door een VPN (Virtual Private Network) te installeren op hun telefoon en/of computer en door een satellietschotel aan de gevel te hangen. Hoewel beide officieel verboden zijn zie je satellietschotels overal hangen en een VPN wordt tegenwoordig zelfs aangeboden door de Iraanse overheid. Als er een manier is om geld te verdienen, doet ook de Iraanse overheid hieraan mee.
Zelf kozen wij voor Express VPN en we zijn hier erg te spreken over.
Homoseksualiteit in Iran
Homoseksualiteit is nog z’n ding dat verboden is in Iran en waarop zelfs de doodstraf staat. Maar iedereen met een beetje verstand weet natuurlijk dat ook in Iran homoseksualiteit voorkomt. de app Grinder – de Tinder voor de LGBT-community – wordt steeds meer gedownload en er zijn verschillende parken in het land waar LGBTers samenkomen. Ook wat dat betreft is Iran niet veel anders dan de westerse wereld.
Knuffelen doe je maar thuis
Ben je in Iran niet getrouwd met een vrouw of is ze geen familie van je, dan mag je haar niet aanraken. Dat is de regel. Ben je wel getrouwd, dan kun je voorzichtig soms eens hand in hand lopen, maar veel verder moet je niet gaan. Want ook hiervoor geld weer dat je opgepakt kunt worden. Affiniteit tonen doe je maar lekker thuis, achter gesloten deuren. Zo spraken wij een man die zelfs eens is opgepakt omdat hij een arm om de middel van zijn vrouw had op straat. Met name in de grote steden zagen wij toch redelijk wat stelletjes hand in hand lopen. Maar we hebben nooit iemand in het openbaar zien zoenen. Zelf hebben wij ons uiteraard ook aan deze regels gehouden.
Het is echter niet zo dat mannen in Iran je als vrouw zijnde geen hand zullen geven. Vaak genoeg werden we aangesproken door mannen – jongen en oud – die zowel Erick als mij een hand gaven en ons welkom heetten in Iran. Sommige – meer traditionele mannen – zullen je als vrouw geen hand geven, maar leggen hun hand op hun hart ter begroeting. Wacht dus altijd af wat een man doet voordat jij je hand uitsteekt.
Verkering? Trouwen zul je
In Iran is het niet toegestaan om verkering te hebben. Wil je samen zijn, dan zul je moeten trouwen. Een groot gedeelte van de Iraanse jeugd heeft echter “gewoon” een vriend of vriendin. In Esfahan gingen wij op pad met twee jongens en niet veel later sloot de vriendin van één van de jongens aan. Al twee jaar waren de twee samen, maar haar ouders wisten van niets. Zijn ouders waren wel op de hoogte. Komt de moreelpolitie erachter dat je niet getrouwd bent kun je wederom opgepakt worden.
Veel Iraniërs zullen je – wanneer je reist als stel – vragen of je getrouwd bent. Wij zijn niet getrouwd, maar in principe zeggen wij altijd dat we wel getrouwd zijn. Dit om rare blikken en ongemakkelijke vragen tegen te gaan. Ben je niet getrouwd als man en vrouw zijnde, dan mag je geen kamer delen. Iraniërs moeten zelfs bij het inchecken een trouwboekje overhandigen. Voor toeristen zal dit echter niet zo streng zijn, want iedereen weet donders goed dat het in het westen anders gaat. Seks voor het huwelijk is echter wel voor veel Iraanse vrouwen een no-go.
Gratis overnachten? Ook in Iran kan het
Niet alleen Facebook, Twitter en Youtube zijn geblokkeerd in Iran, maar ook het concept Couchsurfing waarbij je gratis bij iemand kunt overnachten is verboden. Couchsurfing is echter ontzettend populair. Wij maakten een dag voor vertrek naar Iran een profiel aan, zetten hierop dat we naar Iran zouden reizen en binnen no-time hadden we tientallen uitnodigingen in onze inbox. Weer iets dat illegaal is, maar wat iedereen doet. Want de politie komt echt niet zomaar in huis om te controleren hoor. En de Iraanse bevolking heeft er veel voor over om in contact te komen met toeristen. Wat een gastvrije mensen. Ook zonder couchsurfing kom je trouwens heel gemakkelijk in contact met locals.
Gemeende beleefdheid of Ta’arof?
Iraniërs zijn oprecht de meest gastvrije mensen die we ooit hebben ontmoet. Maar toch is er iets mee, met dat gastvrije en vriendelijke. In de Iraanse cultuur doen ze namelijk iets dat voor ons totaal vreemd is. Want nee, ook in Iran is niet alles gratis. Ta’arof is een woord dat je moet onthouden voordat je naar Iran reist. Want je zult het ongetwijfeld tegen gaan komen. Ta’arof – of tarov – is een soort van beleefdheidsvorm die door veel Iraniërs wordt gebruikt. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat er in een winkel tegen je wordt gezegd dat je niet hoeft te betalen. Of dat iemand je een duur voorwerp aanbiedt, gratis. Dit wordt gezegd uit beleefdheid, maar in werkelijkheid wordt er van jou verwacht dat je zegt tóch te willen betalen.
Inschatten of een aanbod gemeend is of dat het ta’arof is, is lastig. In principe kun je er vanuit dat gaan dat er in winkels, restaurants en hotels verwacht wordt dat je gewoon betaald. En dat je dus net zo lang blijft aandringen totdat je geld wordt aangenomen. Bieden mensen je een maaltijd, drinken of een overnachting aan, dan is het lastiger. In principe kun je het beste een aantal keer nee zeggen. Mocht de persoon het écht menen, dan kun je na een keer of vier wel akkoord gaan.
Best lastig dat ta’arof en wij hebben ons een aantal keren best onzeker gevoeld toen we met een aantal Iraanse jongeren op pad waren in Shiraz die alles voor ons wilden betalen. Uiteindelijk hebben we met hen afgesproken dat we écht geen ta’arof zouden doen en eerlijk zouden zijn. Een goede manier om de onduidelijkheden uit de wereld te helpen.
Roken in Iran
Voor vertrek naar Iran las ik veel over dat het voor vrouwen niet normaal is om op straat te roken in Iran. Nou ben ik zelf een roker en dat was toch wel even een dingetje. De eerste dagen rookte ik daarom alleen in het hotel, maar al snel spotte ik de eerste vrouw die in het park aan het roken was. En niet veel later boden Iraanse mannen me een sigaret aan op het moment dat zij een sigaret opstaken. Ik heb niet het idee dat ik ooit raar ben aangekeken. Wel zorgde ik ervoor dat ik niet in het midden van een druk plein of voor een moskee een sigaret opstak. Op straat zie je zeker meer mannen dan vrouwen roken.
Roken Iraanse vrouwen dan niet?
Haha jawel! Ik dacht eerst dat ik één van de weinige vrouwen zou zijn die rookten, maar toen we aankwamen bij ons guesthouse in Kashan en op dak – bij het café – gingen zitten merkte ik al snel dat dit anders was. Hier kwam de lokale jeugd naartoe om af te spreken, muziek te maken én om sigaretten te roken. Ik overdrijf niet, bijna iedere vrouw die hier kwam stak een sigaret op.
Een gek kapsel? Doe maar niet
Voor vrouwen geldt dat ze verplicht zijn een hoofddoek te dragen. Voor mannen geldt vooral doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Een te hip kapsel – denk aan een hanenkam of allerlei rare kleuren – wordt niet gewaardeerd en ook dit kan er weer voor zorgen dat je wordt gearresteerd. Veel oudere mannen hebben vrijwel allemaal hetzelfde kapsel, maar veel jongen mannen zien er echt heel hip uit. Gewoon net niet te gek zeg maar.
Welke van de vele regels in Iran vind jij het meest vreemd? Of heb jij nog gehoord over andere regels in Iran die hierboven niet zijn genoemd?
Laat je door al deze regels en wetten in Iran alsjeblieft niet afschrikken! Iran is één van de mooiste bestemmingen waar wij ooit zijn geweest!
