17x proeven, zien & doen in Mostar, Bosnië en Herzegovina
Mostar is zonder twijfel één van de meest indrukwekkende steden in de Balkan, of zelfs in heel Europa. De stad is de meest gebombardeerde stad tijdens de gruwelijke Bosnische oorlog die heerste van 1992 tot 1995. De vele littekens aan deze verschrikkelijke tijd zijn overal zichtbaar in de stad, maar een stedentrip Mostar hoeft niet alleen maar droevig te zijn. Veel belangrijke bezienswaardigheden in Mostar zijn gerenoveerd. Wat te doen in Mostar tijdens je stedentrip? Wij zetten de mooiste plekken en de beste tips voor je op een rij.
Mostar is één van de populairste steden in Bosnië en Herzegovina en is gelegen in het zuiden van het land in de regio Herzegovina. De stad is gemakkelijk te bezoeken vanuit buurland Kroatië, maar het is nog leuker om een toffe roadtrip door Bosnië & Herzegovina te maken. Ik raad je dan ook aan om minimaal een hele dag in Mostar te verblijven. Wanneer je iets langer blijft kun je ook nog de mooiste plekken in de omgeving van Mostar bezoeken.
Bewonder het symbool van Mostar: De Stari Most
Eén van de belangrijkste bezienswaardigheden in Mostar is de beroemde Stari Most (vertaling: oude brug). Een boogbrug welke is gebouwd door de Ottomanen in de zestiende eeuw (1566). Tot op de dag van vandaag is de brug niet alleen belangrijk voor het toerisme, maar ook voor de lokale bevolking. Traditie in Mostar is namelijk dat jonge Bosnische jongens minimaal één keer in hun leven van de stenen brug af moeten springen. Pas als ze dit hebben gedaan kan hun succesvolle volwassen leven beginnen. De brug is 20 meter hoog en het water in de Neretva rivier ijskoud. Hoewel de traditie tegenwoordig op een andere manier wordt voortgezet – er wordt pas gesprongen zodra een bedrag van €25 is ingelegd door toeristen -, maar het is niet minder leuk om te zien.
De Stari Most is daarna een belangrijk onderdeel geweest tijdens de Bosnische oorlog. In 1993 werd de brug compleet verwoest. Tien jaar later werd gestart met restauraties waarna de vernieuwde brug in 2004 werd geopend. Sindsdien staan zowel de brug als het historische centrum vermeld op de UNESCO werelderfgoedlijst.
- Ben je avontuurlijk aangelegd? Boek een City Rafting Tour over de Neretva rivier in Mostar. Op deze manier ontdek je de stad op een compleet andere, avontuurlijke manier.
Het Museum of the Old Bridge
Wil je meer weten over de prachtige Stari Most brug? Bezoek dan het Museum of the Old Bridge dat in 2006 haar deuren opende. Het museum vind je in het historische centrum van de stad. Je leest hier over de reconstructie van de stad, maar ook over de belangrijke historische gebeurtenissen. Tevens is er veel audio en kun je een aantal korte video’s over de brug bekijken.
De oudste brug van Mostar: Kriva Cuprija
Vanwege de bekendheid van de Stari Most zul je denken dat dit de oudste brug van de stad is, maar niets is minder waar. De oudste brug van Mostar is de kleinere brug de Kriva Cuprija. Volgens de verhalen zou de Kriva Cuprija acht jaar eerder gebouwd zijn dan de Stari Most en was dit vooral om te testen of het bouwen van een dergelijke brug over de Neretva rivier mogelijk zou zijn. De brug is prachtig en is net als de Stari Most te vinden in het historische centrum van Moster. Wonder boven wonder wordt deze schattige brug een stuk minder bezocht. Wel lekker voor als jij een kijkje gaat nemen ;).
Čaršija: Het historische centrum van Mostar
Mostar is als stad gesticht tijdens het Ottomaanse tijdperk in de dertiende eeuw en dat zie je vooral terug in het historische centrum van Mostar. Het centrum ligt verdeeld over beide kanten van de Neretva rivier en is tegenwoordig vooral een toeristische wijk met veel winkeltjes, barretjes en restaurants waar de Stari Most middenin ligt.
Bewonder en/of beklim Koski Mehmed Pasha Moskee
Mostar is opgedeeld in een Kroatisch gedeelte – ten westen van de Neretva rivier – en een islamitisch/Bosnisch gedeelte ten oosten van de rivier. Het is dan ook niet zo gek dat je veel prachtige moskeeën zult tegenkomen tijdens je bezoek aan de stad. De bekendste moskee van Mostar is de Koski Mehmed Pasha moskee aan de Bosnische zijde. De moskee is gebouwd in 1613, maar ook dit imposante gebouw is helaas grotendeels verwoest tijdens de oorlog. Tegenwoordig kun je een kopie van de moskee als toerist bezoeken. Ook heb je vanaf de Koski Mehmed Moskee een prachtig uitzicht over Mostar. Houd er wel rekening mee dat de klim behoorlijk claustrofobisch kan zijn en niet voor iedereen is weggelegd.
Herinneringen aan de oorlog: Bulevar Narodne Revolucije
Waar je ook kijkt in de stad, vrijwel alle gevels tonen tekenen van ingeslagen kogels, of grotere inslagen. Het gebied rondom de Bulevar Revolucije is echter het gebied waar de meeste vernielde gebouwen staan. Tot op de dag van vandaag waan je je hier bijna in een soort van oorlogsgebied. De Bulevar Revolucije was tijdens de Bosnische oorlog in Mostar dé frontlinie tussen de Bosnische en Kroatische zijde. Bombardementen en beschietingen waren hier aan de orde van de dag en veel belangrijke gebouwen – zoals kantoorpanden, hotels en flatgebouwen – werden compleet verwoest. Tot op de dag van vandaag zie je in deze straat diverse ruïnes staan waarmee sinds de Bosnische oorlog niets meer is gedaan.
Nog steeds is de Bulavar een belangrijke plek in Mostar. Tot op de dag van vandaag – sinds 1995 – verdeeld de Bulevar de stad in twee delen; het Kroatische deel in het westen en het islamitische gedeelte in het oosten.
Het oranje gekleurde Gimnazije
Loop je over de Bulevar Revolucije dan kan één gebouw niet aan je zicht ontsnappen, het oranje gekleurde Gimnazija. Dit oranje gebouw is de school die in 1898 werd geopend tijdens het Oostenrijk-Hongarije bewind. Tijdens de oorlog is het gebouw flink beschadigd, maar in 2009 werden de renovaties gelukkig voltooid en het gebouw weer geopend. Het Gimnazija is gebouwd op de voormalige frontlinie en heeft daarmee een belangrijke plek in de stad. Maar niet alleen de locatie maakt de school bijzonder. Het Gimnazija is de enige school in Mostar waar Bosnische én Kroatische kinderen samen naar school gaan.
Achter het opvallende Gimnazija ligt een andere ruïne. We zijn er nog steeds niet achter wat dit gebouw is geweest, maar indrukwekkend is het zeker.
De Sniper Tower van Mostar
Loop je een stukje verder noordelijk over de Bulevar Revolucije dan kom je bij één van de meest indrukwekkende en lugubere plekken in Mostar, de voormalige Sniper Tower. Het gebouw is voor de oorlog een belangrijke bank geweest, maar werd tijdens de Bosnische oorlog voor compleet andere doeleinden gebruikt. Tijdens de oorlog is de toren ingenomen door Kroaten en Serviërs die vanaf de toren randomly Bosniaken neerschoten. Doodnormale inwoners die onderweg naar school waren, terugkwamen van het werk of een rondje liepen na het avondeten. Vanwege het feit dat de toren het hoogste gebouw was in Mostar en de ligging aan de Bulevar Revolucije werd deze plek ingenomen en uitgeroepen tot Sniper Tower.
Loop je rond de voormalige Sniper Tower dan kun je heel goed zien hoeveel schade in dit gebied is aangericht. Kogelgaten zijn nog in vrijwel alle gebouwen – ook doodgewone flatgebouwen – zichtbaar en de vele street art die zichtbaar is laat je zien hoe zwaar de lokale bevolking het gehad moet hebben tijdens de oorlog. Officieel is het niet toegestaan om de Sniper Tower te betreden. Wij hebben echter wel mensen in en op het gebouw gezien. Vanwege de vele glasscherven en de lugubere sfeer die rondom het gebouw hangt hebben wij besloten om enkel stil te staan bij de buitenkant.
Street art rondom de Sniper tower in Mostar
Er zijn veel plekken in Mostar waar je prachtige en veelzeggende street art schilderingen kunt bewonderen. Velen bedoelt om kogelgaten en andere inslagen die herinneren aan de Bosnische oorlog in Mostar te verdoezelen. Anderen om een statement te maken. Met name rondom de Sniper Tower vind je veel prachtige beelden.
Street art in Mostar: De Tvrtka Milosa
Parallel aan de Bulevar Revolucije ligt de straat Tvrtka Milosa. Deze straat bevindt zich vlakbij de voormalige frontlinie en is daarom ook behoorlijk toegetakeld. De lokale bevolking probeert de wijk echter flink op te knappen dat is prachtig om te zien. De flatgebouwen zijn beschilderd met de mooiste – veelzeggende – kunstwerken. In deze straat vind je daarnaast in een leuke plek om een drankje te doen. Het OKC Abrasevic is de plek waar de lokale jeugd samen komt en hangt. Ook hier zie je weer veel indrukwekkende street art. Iedereen is welkom voor een drankje en een praatje.
De Turkse Hamam
In het historische centrum, vlakbij Café de Alma, vind je de Turkse Hamman, oftewel het Hamam Museum. Het museum is iedere dag geopend van 10 tot 18 uur en de entree bedraagt 4 KM (€2*). Binnen schijnt er niet heel veel informatie bewaard te zijn, maar het is wel de moeite waard om het gebouw van de buitenkant te bewonderen.
Bezoek het Museum of War and Genocide Victims
Voor wie zich meer wil verdiepen in de Bosnische oorlog kan een bezoek brengen aan het Museum of War and Genocide Victims in het centrum van Mostar. De entreeprijs bedraagt 10 KM (€5) per persoon en ik raad je een bezoek zeker aan. Het is zo indrukwekkend om te zien en lezen wat zich allemaal in Mostar en de rest van Bosnië-Herzegovina heeft afgespeeld.
Doen in Mostar: Proef Bosnische koffie bij Café de Alma
Bosnië-Herzegovina is een echt koffie-land en waar dan ook drink je voor nog geen euro de lekkerste koffie. Slenter je door het historische centrum van Mostar en heb je zin in een bakkie? Plof dan neer bij het gezellige en authentieke Café de Alma. Je moet mazzel hebben dat er een plekje vrij is, maar sfeervol is het er zeker. Je kunt hier de lekkere Bosnische koffie proberen, maar uiteraard kun je ook kiezen voor andere koffie of een lekkere thee.
Eten in Mostar: De authentieke Bosnische keuken bij Tima-Irma
Het restaurantje Tima-Irma dat centraal is gelegen in het historische centrum (ten westen van de Stari Most brug) is één van de beste plekken waar wij hebben gegeten tijdens onze reis door Bosnië & Herzegovina. Dit is iets dat je zeker moet doen in Mostar. Het restaurant wordt gerund door twee zussen, Tima en Irma. Irma doet de bediening en Tima staat in de keuken. De gerechten hier zijn geweldig, maar ook enorm groot. Heb je niet heel veel trek? Dan heb je voor twee personen voldoende aan één gerecht – bijvoorbeeld de mixed meat, of de chicken, maar ook de vegetarische optie en de salades zijn geweldig. Voor ongeveer €10 kun je hier voor twee personen heerlijk eten en drinken.
Tima-Irma is ontzettend populair en drukbezocht. De eerste avond hebben wij bijvoorbeeld bijna een half uur moeten wachten tot er een tafeltje vrij kwam. Maar geloof mij, het is het wachten waard!
#OldbridZ craft brewery
Special bier drinken is helemaal hip en happening en daar doen ze in Bosnië-Herzegovina enthousiast aan mee. Ten zuiden van Mostar vind je de OldbridZ craft brewery en shop waar je de lekkerste Bosnische speciaal bieren kunt proeven en kunt genieten op het terras. Leuk voor de echte bierliefhebbers!
De omgeving van Mostar ontdekken
Niet alleen Mostar zelf is een mooie plek om te bezoeken. Mostar is gelegen in de regio Herzegovina en wordt omringd door groene bergtoppen wat ervoor zorgt dat er ook in de omgeving van Mostar genoeg te zien en doen is. Ik raad je daarom aan om minimaal één tot twee volle dagen uit te trekken voor je stedentrip in Mostar
Beschik je niet over een eigen auto, dan raden we je aan om een auto te huren via Sunny Cars. Sunny Cars is een aanrader omdat je hier altijd volledig verzekerd bent. Geen rijbewijs of zie je het niet zitten om zelf te rijden? Het is ook mogelijk om een toffe tour te boeken waarmee je vanuit Mostar de mooiste watervallen en andere bezienswaardigheden in de omgeving bezoekt.
Bezoek het Derwisj-klooster (Vrelo Bune) in Blagaj
Blagaj is een klein dorpje op twaalf kilometer afstand van Mostar. In dit dorpje vind je één van de mooiste bezienswaardigheden van Bosnië-Herzegovina: Het Derwisj klooster, de Blagaj Tekija. Dit klooster werd in de zestiende eeuw gebouwd door de Ottomanen volgens de Derwisj cultuur (een stroming binnen de islam). De reden dat veel toeristen naar het Derwisj-klooster trekken is niet alleen vanwege het prachtige gebouw, maar mede vanwege haar prachtige ligging op een klif langs de oevers van de Buna rivier.
De entree voor het Derwisj-klooster bedraagt 5 KM* (ongeveer €2,50) per persoon. Ook kun je een boottocht van zo’n tien minuten maken door de naastgelegen groot. Dit kost 4 KM (zo’n €2) per persoon.
De Mostar Aircraft Hangar
Wanneer je vanaf Mostar naar Blagaj rijdt kom je langs een stuk dat lijkt op een verlaten vliegbasis. Alleen lijkt dit niet alleen zo. Het is zo. Aan de linkerkant van de weg, goed weggestopt kun je een korte stop maken bij de Mostar Aircraft Hangar, de plek waar Tito tijdens het voormalige Joegoslavië zijn gevechtsvliegtuigen stalde. De hanger is gebouwd tegen een berg aan en dus moeilijk te ontdekken door vijanden. Het is op dit moment een verlaten plek en wordt vooral gebruikt door de lokale bevolking om kosteloos afval te dumpen, maar indrukwekkend is het zeker.
Je kunt ook vanaf Mostar een tour boeken waarbij je de hangar ook echt ingaat. Zelf waren we zonder gids en het is pikkedonker in de hangar waardoor we het niet aandurfden om naar binnen te gaan.
Neem een frisse duik in de Kravica watervallen
Heb je al het bovenstaande in en rondom Mostar gezien en gedaan? Pak dan de auto – of boek een tour – en bezoek de Kravica watervallen. De Kravica watervallen liggen ongeveer een uur rijden ten zuiden van Mostar en zijn vooral fantastisch om te bezoeken tijdens de hete zomermaanden. De entree voor de watervallen bedraagt 8 KM (€4) per persoon. Vanaf de entree kun je gemakkelijk lopend naar de watervallen. Langs de watervallen zijn een aantal restaurants geopend en het is toegestaan om in het ijskoude water te zwemmen.
Tijdens ons bezoek aan de watervallen hoefde we niet te betalen om te parkeren. Dit is anders tijdens de zomermaanden. Dan kun je je auto parkeren voor 2 KM (€1). Zorg ervoor dat je niet rechtstreeks naar de ingang van het park loopt, maar neem eerst een kijkje vanaf de plek waar alle souvenirs kraampjes staan. Vanaf hier zie je de machtige watervallen liggen.
- Vanuit Mostar kun je gemakkelijk een dagtour naar de Kravica Watervallen boeken, mocht je niet beschikken over een eigen (huur)auto.
De bunker van Tito
Vlakbij het stadje Konjic vind je een bijzondere plek die sinds een aantal jaren te bezoeken is. Hier kun je namelijk een tour maken door de bunker van Tito. Een tour kost 20 KM per persoon en duurt tussen de 70 en 90 minuten. De verzamelplek is in Konjic. De tour wordt iedere dag gehouden om 10, 12 en 2 uur met uitzondering van de zondag. Op zondag is er geen tour om 14.00 uur (waardoor wij helaas niet naar de bunker konden, maar het schijnt heel vet te zijn). Via de website kun je je aanmelden.
Konjic ligt op ongeveer een uur en 15 minuten rijden afstand van Mostar. Uiteraard is het ook mogelijk om in Konjic te overnachten. Dit is een schattig dorpje. Hier vind je beschikbare accommodaties in Konjic.
Bewonder het prachtige Rama Lake (Ramsko jezero)
Voor wie nog meer tijd over heeft en dus heel slim heeft gepland, want Mostar en de omgeving is echt de moeite waard, kan een mooie dagtrip maken naar het prachtige Rama Lake. De weg er naartoe leidt je dwars door de groene bergen, langs de machtige Neretva rivier naar het enorme meer. Het meer is gecreëerd in 1968 door de bouw van de Rama dam. Je kunt hier heerlijk picknicken, een tocht maken langs het hele meer en genieten van de uitzichten.
Stop bij de ingestorte Neretva Bridge
Reis je inderdaad zoals hierboven genoemd van Mostar naar Laka Rama of reis je verder in noordelijke richting naar Sarajevo, maak dan een korte stop bij de Neretva Bridge in het dorpje Jablanica. Deze 24 meter hoge brug is gebouwd in 1566 en sindsdien meerdere keren verwoest. De eerste keer om vijanden tegen te houden, de tweede keer door een bomaanslag tijdens de Bosnische oorlog en de laatste keer voor de opnames van een film.
Overnachten in Mostar
In het centrum van Mostar en net daarbuiten is de keuze aan accommodaties enorm. Verwacht alleen geen enorme luxe als je redelijk budget wilt overnachten. Hieronder hebben we een aantal fijne accommodaties op een rij gezet:
Bezienswaardigheden in Mostar op de kaart
Op het kaartje hieronder zijn alle bezienswaardigheden in Mostar die in dit artikel worden genoemd weergegeven.
Mostar & de Bosnische oorlog
Mostar heeft een eigenaardig record op haar naam staan. Het is namelijk de meest gebombardeerde stad tijdens de Bosnische oorlog en de Kroatisch-Bosniakse oorlg. Tussen 1992 en 1995 werden hier ongeveer 35.000 inwoners van hun leven beroofd. Tot op de dag van vandaag zijn nog steeds zo’n 7.000 van deze mensen vermist. De Bosnische burgeroorlog brak uit als het gevolg van het uiteenvallen van de Federatieve Volksrepubiek Joegoslavië. Veel gebouwen zijn herbouwd en de lokale bevolking heeft het leven jaren geleden alweer opgepakt. Maar de littekens zullen blijven bestaan. En nog steeds zie je op veel plekken in de stad de hartverscheurende tekenen van deze afschuwelijke oorlog.
Ik raad je daarom aan om je bezoek aan Mostar niet alleen te beperken tot het historische centrum (wat ook meteen het meest toeristisch is), maar om vooral het gebied rondom het centrum te ontdekken. Hier vind je plekken waar je stil van wordt. En waarvan je je gaat beseffen hoe goed wij het in Nederland hebben. Hoe verschrikkelijk het moet zijn geweest om te leven in een stad waar de Bosnische oorlog het hele leven heeft overgenomen. Hieronder vind je een greep uit de meest indrukwekkende plekken in Mostar.
Heb jij nog andere tips voor wat te doen in Mostar of de omgeving?